UMEPATA kusikia jina la
Dk. Asanterabi Malima?
Jambo
moja ambalo wanafunzi waliosoma naye nchini Tanzania hawabishani kuhusu
Malima ni ukweli kwamba alikuwa ni mwanafunzi mwenye akili nyingi
darasani.
Shafii Dauda ambaye alikuwa mwanafunzi wa kidato cha
kwanza katika Shule ya Sekondari Azania jijini Dar es Salaam,
anamkumbuka Asanterabi kama mwanafunzi mwenye akili aliyefanya vizuri
sana katika masomo yake ya kumaliza kidato cha nne.
Shafii, ambaye
sasa ni miongoni mwa watangazaji na wachambuzi maarufu wa
mchezo wa
soka hapa nchini alikuwa kidato cha kwanza wakati Malima alikuwa kidato
cha nne.
Akili ile ya Malima imemfikisha nchini Marekani ambako
sasa amefanya ugunduzi wa kidude chenye saizi ya pini ndogo (milimita
0.250) kinachoweza kubaini magonjwa ya kuambukiza, kansa na moyo katika
hatua ya awali kabisa.
Mtafiti wa Kisayansi
Ugunduzi huu, utakapofika mwisho wake,
unaweza kuokoa maisha ya watu wengi duniani. Fikiria tu kwamba unakuwa
na kifaa ambacho mojawapo ya magonjwa hayo yakikuanza unaubaini mapema
na kwenda kutibiwa.
Mamilioni ya watu wataokolewa maisha yao na kijana huyu wa Kitanzania.
“Siku
zote nimekuwa na ndoto za kugundua kitu ambacho kitaweza kuokoa maisha
ya watu. Baba yangu alifariki kwa ugonjwa wa moyo ambao ungegundulika
mapema kama kungekuwa na kifaa kama hiki.
“Kwa sasa sitaweza
kuokoa maisha ya baba yangu lakini ninaweza kuokoa maisha ya wazazi au
watoto wa watu wengine kutokana na ugunduzi huu nilioufanya. Nafurahi
kwamba ndoto yangu imetimia.
“Kansa, baadhi ya magonjwa ya
kuambukizwa na magonjwa ya moyo huwa yanachelewa sana kugundulika. Watu
wengi hupoteza maisha, na kwa nchi zilizoendelea hutumia pesa nyingi
sana kuwatibu waathirika.
“Kifaa nilichogundua ni kidude cha
ukubwa wa pini (0.250mm) kinachoweza kupima na kugundua hayo magonjwa
mapema. Ili, yaweze kutibika kirahisi, kuokoa maisha na kupunguza
gharama,” anasema
Asanterabi katika mazungumzo yake na Raia Mwema
yaliyofanyika kwa njia ya mtandao juzi Jumatatu.
Asanterabi ni
mtoto wa aliyepata kuwa waziri wa fedha wa Tanzania, Profesa Kighoma Ali
Malima, aliyefariki dunia Agosti 6, 1995 jijini London, Uingereza,
katika mojawapo ya vifo vya kushtusha katika historia ya Tanzania.
Kifaa
alichokigundia kijana huyu wa Kitanzania kinafahamika kwa jina la
Biolom na ugunduzi huu aliufanya akishirikiana na wanafunzi wenzake
wawili wa Chuo Kikuu cha Northeastern kilichopo Boston; Cihan Yilmaz na
Jaydev Upponi.
Pamoja na udogo wake, kipini hicho kina jumla ya
maeneo manne –yote yenye kazi maalumu, na ubunifu huo tayari
umetambuliwa na Serikali ya Marekani.
Katika mazungumzo yake na
vyombo vya habari vya Marekani, Asanterabi alipata kusema kwamba vifaa
vingi vya kisasa hubaini magonjwa; kwa mfano kansa, katika wakati ambapo
ni vigumu mtu kupata tiba na kupona.
“Kazi yetu hii
itakapokamilika, tutaweza kubaini magonjwa haraka zaidi na mapema zaidi
na hivyo watu watapata tiba mapema na kuokoa maisha.
“Nchini
kwangu (Tanzania), akinamama wengi hufariki dunia kwa sababu ya kuugua
ugonjwa wa kansa ya kizazi, kifaa hiki kitaweza kusaidia watu wengi
kupona kutoka katika matatizo yao,” alisema.
Kidude hicho ni
kidogo sana kwa umbo na namuuliza kama wameamua iwapo mtu anaweza
kukinunua na kubaki nacho nyumbani akijitazama mwenyewe au ni lazima
aende hospitali.
“Dhamira yetu hapo ni kipimo kitumike mtu akienda
hospitali au kliniki (for annual check-up). Lakini japokuwa kinafanya
kazi, kupata ruhusa kwa kukiingiza kama pini ni vigumu. Tunafanya vipimo
(test) kwa kupima damu iliyotoka kwa mgonjwa,” anasema.
Elimu yake